W 1954 roku niemieccy chemicy opracowali Talidomid – lek o działaniu przeciwwymiotnym, przeciwbólowym, usypiającym i hipnotycznym.
Środek miał pierwotnie pomagać kobietom w ciąży w uporaniu się z porannymi mdłościami.
Wkrótce po tym, ale za nim jeszcze przeprowadzono wszystkie niezbędne badania, lek wprowadziła na rynek niemiecka firma Gruenenthal.
Jej przedstawiciele uznali, że lek ten jest do tego stopnia bezpieczny, że może być zażywany przez kobiety w ciąży.
W latach 1957-1961 był sprzedawany w 50 krajach po nazwą Contergan, Talimol, Kevadon, Nibrol, Sedimide, Quietoplex, Neurosedyn, Distaval.
W 1960 r. odkryto, że jest szkodliwy u kobiet w ciąży, powoduje deformacje płodów.
“Dzieci te przyszły na świat z ciężki deformacjami – ze zbyt krótkimi i zniekształconymi rękami i nogami lub w ogóle bez jakichkolwiek kończyn”
– powiedział prof. Stewart.
Miały również uszkodzenia oczu, uszu, narządów płciowych, mięśnia sercowego oraz wielu narządów wewnętrznych. Wiele z nich osiągnęło wiek dorosły i żyje nadal. Sami siebie nazywają “talidomerami”.
Talidomid z hukiem wycofano z rynku.
Jednocześnie na uwagę zasługuje fakt, iż talidomid nie został zarejestrowany w Stanach Zjednoczonych, bo nie uzyskał akceptacji FDA (Food and Drug Administration).
Stało się to dzięki pracującej w FDA, pani Frances Oldham Kelsey, która specjalizowała się w szkodliwym działaniu związków chemicznych.
Kelsey znalazła opublikowane w 1960 r. doniesienia brytyjskich specjalistów, którzy natrafili na mutagenne właściwości talidomidu u niektórych pacjentek.
Kiedy Kelsey zażądała od niemieckiej firmy, producenta leku, badania na temat toksyczności talidomidu, okazało się, że w ogóle nimi nie dysponują.
Ponieważ w USA talidomid nigdy nie został wprowadzony na rynek i nie przyszły tam na świat dzieci z deformacjami kończyn, zbudowało to prestiż FDA, którym agencja ta cieszy się do dziś.
Kelsey stała się bohaterem narodowym a prezydent John F. Kennedy przyznał jej najwyższe w USA odznaczenie cywilne – For Distinguished Federal Civilian Service.
W 1972 roku Grünenthal Group musiał zapłacić 150 mln dolarów odszkodowania dla 3 tys. ofiar leku w Niemczech.
Dane z 2019 r. wskazują, że na całym świecie żyją 2584 osoby z kalectwem spowodowanym przez talidomid. Poszkodowani otrzymują comiesięczne renty w wysokości od 700 do 8000 euro. Suma rocznych wypłat z tytułu tych rent w biegłym roku wynosiła 130 mln euro; dalsze 27 mln fundacja wypłacała jako ryczałtowe odszkodowania.
W Polsce też są osoby dotknięte działaniem talidomidu. Niestety żaden Polak nie otrzymał odszkodowania. Grünenthal twierdzi, że Polacy nie mogą udowodnić, że są dotknięci embriopatią talidomidową, gdyż środek ten nie był dostępny do kupienia w PRL.
Talidomid ponownie wrócił na rynek, kilkadziesiąt lat później, ale jako lek o zupełnie innym przeznaczeniu – na szpiczaka mnogiego.
źródła:
https://www.dw.com/pl/skandal-ws-rent-dla-ofiar-conterganu-wstrzymane-wyp%C5%82aty/a-51476673
https://www.tvp.info/42802437/ofiary-talidomidu-czekaja-na-odszkodowania
https://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C402495%2C60-lat-temu-opracowano-talidomid-lek-z-dwoma-obliczami.html
https://www.money.pl/archiwum/wiadomosci_agencyjne/pap/artykul/po;50;latach;niemiecka;firma;przeprasza;za;talidomid;;pacjenci;zbyt;pozno,43,0,1152299.html
https://www.ptfarm.pl/pub/File/Farmacja%20Polska/2014/__FP%202014-10.pdf